ԱՐՋՆ ՈԻ ՕՋԸ Ինչպես եղավ, որ մի անգամ Արջն ու օձը դարձան ընկեր, Ընկեր դարձան ու բարեկամ: -Մեկըս քնի, Մեկըս հսկե, Իրար շահենք, Իրար պահենք, Ընկերովի կյանք վայելենք: Այսպես ասին, եր երդվեցին, Իրար ազնիվ խոսք տըվեցին Օձը՝ արջին, արջը՝ օձին: Անցավ այս կերպ մի ժամանակ: Եվ շարունակ Երկու ընկեր սիրով, սրտով Նստան-ելան ու քուն մտան Կարգով, հերթով: Սակայն օձի սողքը բեկբեկ Դուր չէր գալիս արջին երբեք: Օրվա մեկը արջը ժայռին Թիկն էր տվել արևկողի, Հանկարծ օձը` ոլոր-մոլոր Եկավ, ասես, գաղտագողի: Վախ ու կասկածն առավ արջին, Ելավ կանգնեց նստած տեղում: Ես ծուռ ու մուռ գնացողին, Ընկեր լինի թե կաթնախպեր, Չէ, չեմ սիրում, ես չեմ ուզում: Գոռաց այսպես և թաթն ուժգին Դըրեց, սեղմեց օձի գլխին Ու մյուս թաթը օձի մարմնով Մինչև պոչը քաշեց թափով. Ապա մոտիկ հոսող գետին Հանձնեց օձի անկենդան դին: Եվ նայելով ջրերի հետ Նետի նման սարող օձին` Գոհ մրթմրթաց բեղերի տակ. -Ա՛յ ընկերը էսպես շիտակ Պիտի լինի, Դե՛հ, շիփ-շիտակ գընա հիմի:

Ավ. Իսահակյան

Այս առակը ուսուցանում է, որ ընկերությունը պետք է լինի ազնիվ և  անշահախնդիր։

Թեմա՝ Անկյան տեսակները

1. Որքա՞ն է փռված անկյան աստիճանային չափը:

180 աստիճան,

2.Որքա՞ն է ուղիղ անկյան աստիճանային չափը:

90 աստիճան,

4.Կատարե՛ք բաժանում

9373 : 721 =13

27200 : 425 =64

39240 : 120 =327

32054 :682 =47

5.Գտե՛ք բաժանման թերի քանորդը.

97: 4 =24(1)

67 : 5 =13(2)

6.Ստուգողական աշխատանքից Հայկի և Արամի ստացած միավորների գումարը 75 է: Եթե Հայկը ստանար ևս 7 միավոր, կունենար այնքան միավոր, որքան ունի Արամը: Քանի՞ միավոր է ստացել նրանցից յուրաքանչյուրը:

1)75+7=82

2)82։2=41

3)41-7=34

Պատ.Հայկ=34 միավոր,Արամ=41միավոր,

Լրացուցիչ

1. Գծե՛ք 6 սմ շառավղով շրջանագիծ: Ստացված շրջանի մեջ նշե՛ք մի A կետ, իսկ դրանից դուրս՝ B կետ: Համեմատե՛ք շրջանի կենտրոնից այդ կետերի ունեցած հեռավորությունները շրջանի շառավղի հետ: AB հատվածը կհատի՞ արդյոք շրջանագիծը:

Այո շրջանագիծ է:

1. 2. Գտե՛ք աստղանիշը

• 13+3 x 5 = 28

• 4 x 18 + 25 = 97

3. Մանկապարտեզում կա 20 հեծանիվ. դրանց մի մասը երկանիվ է, մի մասը՝ եռանիվ: Բոլոր հեծանիվները միասին ունեն 55 անիվ: Քանի՞ երկանիվ հեծանիվ կա մանկապարտեզում:

1) 20×2=40

2) 55-40=15

3) 20-15=5

Կարդա Ավետիք Իսահակյանի «Նուկիմ քաղաքի խելոքները»։ 

Դուրս գրիր անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ բացատրիր։

Նիզակ-Փայտե երկար կոթով խոցող զենք:

 Քսակ-Փոքրիկ տոպրակ՝ փող, ծխախոտ ևն պահելու համար:

 Ալյուրի տոպրակ, պարկ:

 (փոխաբերական) Փող, հարստություն, գանձ:

Տաքդեղ-Պղպեղենու սև կծու հատիկը, որ գործածվում է կերակուրների մեջ իբրև համեմունք, պղպեղ, սև տաքդեղ:Այդ բույսի թարմ պատիճավոր պտուղը՝ քաղցր կամ կծու:

Խուրջին— Ուսին կամ գրաստի վրա գցելու՝ բրդից գործված երկաչքանի տոպրակ՝ պայուսակ:

Գանձապահ— Հիմնարկության՝ հաստատության ևն դրամական գործառնությունները վարող պաշտոնյա:

Անոտ-Ոտք չունեցող, բնականորեն ոտքից զուրկ։

• Պատմությունը սովորիր դերերով ընթերցել և պատմել։

• ✅✅✅

• Ինքդ կազմիր հարցեր ստեղծագործության վերաբերյալ՝ յուրաքանչյուր հատվածի վերաբերյալ 3-5 առաջադրանք։

Առաջին մասի վերաբերյալ առաջադրանքներ

 Վերնագրիր առաջին մասը 

Ի՞նչ արեցին նուկիմ քաղաքի խելոքները։

Ի՞նչ էր տեսան նրանք ճանապարհին։

Դուրս գրիր 10 գոյական,

Դուրս գրած գոյականերտ բացատրիր,

Երկրորդ  մասի վերաբերյալ առաջադրանքներ

Ի՞նչ էր տեսան նրանք ճանապարհին,

Մտածիր վերնագիր,

Ի՞նչ եղավ ոսկու հետ և ինչ էր լցրած ոսկու տեղը,

Կրճատ մատմիր մատմությունը, 

Հորինիր պատմությանը վերջ,

 

 

 

 

 

We know the saying «as busy as a bee,» but we don’t know how bees play. Scientists found one way. They did tests on bees and found they liked playing with small balls. The bees played like humans. Young bees played with more balls than old bees. Adult males played with balls for longer than females did.

There were 45 bumblebees in the tests. They had two choices. One was to go straight to a sugary treat. The second was to get to the treat after going around small balls. Most of the bees played with the balls first. A researcher said bees have feelings. She added that the minds of insects are more advanced than we thought.

Saying-ասելով,

Bee-մեղու,

Scientists-Գիտնականներ,

Found-հայտնաբերվել է,

Humans-մարդկանց,

Young-Երիտասարդ,

Adult-Չափահաս,

Males-արուններ,

Females-էգեր,

Bumblebe-իշամեղու,

Choices-ընտրություններ,

Straight-ուղիղ,

Sugary-շաքարավազ,

Treat-բուժել

Second-երկրորդ,

Researcher-հետազոտող,

Feelings-զգացմունքները,

Added-ավելացրել է,

Minds -մտքերը,

Insects-միջատներ,

Advanced-առաջադեմ,

1. We know the                              a. way

2. as busy                                       b. humans

3. we don’t know how                    c. saying

4. Scientists found one                   d. with small balls

5. They did tests                             e. bees play

6. they liked playing                       f. with more balls

7. The bees played like                   g. on bees

8. Young bees played                      h. as a bee

Paragraph 2

1. There were 45 bumblebees           a. feelings
2. They                                              b. treat
3. a sugary                                          c. we thought
4. going                                              d. first
5. bees played with the balls              e. in the tests
6. bees have                                        f. insects
7. the minds of                                    g. had two choices
8. more advanced than                        h. around small balls

Լրացրեք բաց թողած բառերը:

We know the saying “as busy as a bee,” but we don’t know how bees play. Scientists found one way. They did tests on bees and found they liked playing widh small balls. The bees played like humans. Young bees played with more balls than old bees. Adult males played with balls for longer than females did.

There were 45 bumblebees in the tests. They had two choices. One was  to go straight  to a sugary treat. The second was to get  to the treat after going around small balls. Most of the bees layed with the  balls first. A researcher said bees have feelings. She added that the  minds of insect  are more advanced than we thought.

Տեքստի բոլոր բառերը միացել են իրար, առանձնացրեք և ստացեք տվյալ տեքստը:

We    know the saying” as busy as a bee, ”but we don’t know how bees play . Scientists found one way.They did tests on bees and found they liked playing with small balls. The bees played like humans.Young bees played with more balls than old bees.Adult males played with balls for longer than females did. There were 45 bumble bees in the tests.They had two choices. One was to go straight to a sugary treat.The second was to get to the treat after going around small balls. Most of the bees played with the balls first. A researcher said bees have feelings. She added that the minds ofi nsectsare
more advanced than we thought.

Ինչ պետք է անել երկրաշարժից առաջ

Ձեզ մոտ պետք է լինի պայուսակ,որտեղ կլինի տաք հագուստ ,ջուր,սնունդ,որը ամեն օր պետք է փոխել,և դեղորայք։

Ինչ պետք է անել երկրաշարժի ժամանակ

Պետք չէ անհանգստանալ պետք չէ շենքից դուրս գալ մնում ենք առաջին և երկրորդ հարգերում,թաքնվում ենք սեղանի կամ մահճակալի տակ, նաև անկյունի և ամպայման գխին դնում ենք փափուկ բան,օրինակ բարձ։

Ինչ պետք է անել երկրաշարժից հետո

Սպասում ենք մի քան րոպե, որպեսզի համոզվենք, որ երկրաշարժ չկա։

Սուրբ Գայանե վանք

 Միջնադարյան կրոնական կառույց Վաղարշապատ քաղաքի հարավային կողմում, սուրբ Գայանեի և նրա երկու ընկերուհիների նահատակման վայրում:

Այստեղ, ըստ Ագաթանգեղոսի, 301 թվականին Գրիգոր Ա Լուսավորչի ղեկավարությամբ և նրա գցած հիմքերի վրա Տրդատ Գ Մեծը, նրա քույր Խոսրովիդուխտը և Աշխեն թագուհին վկայարան են կառուցել։ 395 թվականին Սահակ Ա Պարթևը վերակառուցել է Սուրբ Գայանեի վկայարանը։ 630 թվականին Եզր Ա Փառաժնակերտցին քանդել է վկայարանը և տեղում սրբատաշ տուֆով շինել այսօր կանգուն Սուրբ Գայանե եկեղեցին, վանական միաբանություն հաստատել։

17-րդ դարում եկեղեցին եղել է կիսավեր ու լքված։ 17-րդ դարի պատմիչ Առաքել Դավրիժեցին գրում է, որ Սուրբ Գայանե եկեղեցու միայն պատերն ու գմբեթակիր մույթերն են կանգուն եղել։ Փիլիպոս Ա Աղբակեցին 1652 թվականին հիմնովին վերակառուցել է եկեղեցին, վերականգնել նրա ծածկը և գմբեթը։ Միաժամանակ Սուրբ Գայանե եկեղեցու հիմքերը ստորգետնյա ջրերից պաշտպանելու համար վանքի հարավային պարսպից դեպի դաշտ ջրահեռացման համակարգ են ստեղծել, որպեսզի ջրերը նաև ոռոգման նպատակով օգտագործվեն։ Մինչև 1980 թ-ը տարբեր վերանորոգման աշխատանքներ են արվել:

Էջմիածնի Մայր տաճար

 Հայ Առաքելական եկեղեցու Էջմիածնի կաթողիկոսության գլխավոր կրոնական կառույցը: Գտնվում է Հայաստանի Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքում: Ըստ գիտանակնների՝ անտիկ Հայաստանի առաջին Մայր տաճարն է (բայց ոչ առաջին եկեղեցին) և համարվում է աշխարհի ամենահին Մայր տաճարներից մեկը:

Եկեղեցին կառուցվել է չորրորդ դարի սկզբին՝ 301-303 թվականներին՝ քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելուց հետո, Գրիգոր Լուսավորչի կարգադրությամբ։ Կառուցվել է նախապես գոյություն ունեցող տաճարի տեղում՝ խորհրդանշելով հեթանոսությունից քրիստոնեության անցումը։ Ներկայիս կառույցի հիմնական մասը կառուցել է Վահան Մամիկոնյանը 483/4 թվականներին՝ պարսկական ներխուժման ժամանակ խիստ վնասվելուց հետո։ Կառուցումից մինչ հինգերորդ դարի երկրորդ կեսը տաճարը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսների նստավայրն էր:

1441 թվականին Վաղարշապատում գումարվեց Ազգային Եկեղեցական Ժողով և որոշում կայացվեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսությունը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին վերադարձնելու վերաբերյալ։ Այդ ժամանակվանից մինչ այժմ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը եղել է Հայ եկեղեցու վարչական կենտրոնը։ Հետագայում տաճարը ենթարկվել է մի շարք վերանորոգումենրի։ Զանգակատները կառուցվել են 17-րդ դարի երկրորդ կեսին։ Այսօր տաճարը ներառում է հայկական ճարտարապետության տարբեր ժամանակաշրջանների ոճեր։ Թուլանալով Խորհրդային շրջանում՝ Էջմիածինը վերակենդանացել է 20-րդ դարի երկրորդ կեսին և անկախ Հայաստանի օրոք։

Լինելով հայության մեծամասնության հոգևոր կենտրոնը՝ Էջմիածինը Հայաստանի ոչ միայն կրոնական, այլև քաղաքական, տնտեսական և մշակության կարևոր կենտրոններից է եղել։ Այս խոշոր ուխտատեղին Հայաստանի ամենաայցելվող վայրերից է։ Տաճարը, շրջակայքի որոշ կարևոր վաղ միջնադարյան եկեղեցիների հետ միասին 2000 թվականին ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

Ըստ ավանդության տաճարը կառուցվել է 301-303 թվականներին արքայական ապարանքների մոտ՝ Վաղարշապատ քաղաքում՝ հեթանոսկան տաճարի տեղում: Հայաստանն առաջին երկիրն է աշխարհում, որը 301 թվականին՝ Տրդատ Գ-ի օրոք, քրիստոնեությունը ընդունեց որպես պետական կրոն: Ըստ Ագաթանգեղոսի Հայոց պատմության (մոտ 460)՝ գիշերային մենության մեջ, մտորումներով տարված Լուսավորիչը մի հիասքանչ տեսիլք տեսավ. Աստծու միածին որդին իջավ երկնքից և ոսկե մուրճով հարվածեց գետնին՝ ցույց տալով այն վայրը, ուր պետք է կառուցվեր Էջմիածնի Սուրբ Տաճարը։ Այստեղից էլ առաջացել է «Էջմիածին» անունը, այսինքն` էջ (գրաբար)՝ իջավ ←Միածինը։ Սակայն Էջմիածին եզրը չի օգտագործվել մինչև 15-րդ դարը։ Ավելի վաղ աղբյուրները տաճարը կոչում են Վաղարշապատի Կաթողիկե եկեղեցի կամ պարզապես Կաթողիկե: Կաթողիկե Սուրբ Էջմիածնի տոնը նշվում է Սբ. Զատիկից 64 օր հետո կամ Հոգեգալստյան կիրակիին հաջորդող երկրորդ կիրակի:

Էջմիածնի Մայր տաճար, Հայ Առաքելական եկեղեցու Էջմիածնի կաթողիկոսության գլխավոր կրոնական կառույցը ^{[Ն 1]}: Գտնվում է Հայաստանի Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքում^{[Ն 2]}: Ըստ գիտնականների^{[Ն 3]}՝ անտիկ Հայաստանի առաջին Մայր տաճարն է (բայց ոչ առաջին եկեղեցին)^{[Ն 4]} և համարվում է աշխարհի ամենահին Մայր տաճարներից մեկը^{[Ն 5]}:

Եկեղեցին կառուցվել է չորրորդ դարի սկզբին՝ 301-303 թվականներին^[23]՝ քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելուց հետո, Գրիգոր Լուսավորչի կարգադրությամբ։ Կառուցվել է նախապես գոյություն ունեցող տաճարի տեղում՝ խորհրդանշելով հեթանոսությունից քրիստոնեության անցումը։ Ներկայիս կառույցի հիմնական մասը կառուցել է Վահան Մամիկոնյանը 483/4 թվականներին՝ պարսկական ներխուժման ժամանակ խիստ վնասվելուց հետո։ Կառուցումից մինչ հինգերորդ դարի երկրորդ կեսը տաճարը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսների նստավայրն էր։

1441 թվականին Վաղարշապատում գումարվեց Ազգային Եկեղեցական Ժողով և որոշում կայացվեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսությունը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին վերադարձնելու վերաբերյալ^[24]։ Այդ ժամանակից մինչ այժմ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը եղել է Հայ եկեղեցու վարչական կենտրոնը։ Հետագայում տաճարը ենթարկվել է մի շարք վերանորոգումների։ 1604 թվականին, իրենց երկրի հանդեպ հայերի նվիրվածությունը թուլացնելու համար, Աբբաս I Սեֆին թալանել է Էջմիածինը՝ տաճարից մասունքներ և քարեր տանելով։ Զանգակատները կառուցվել են 17-րդ դարի երկրորդ կեսին։ 1868 թվականին տաճարի արևելյան մասում կառուցվել է ավանդատուն^[2]։ Այսօր տաճարը ներառում է հայկական ճարտարապետության տարբեր ժամանակաշրջանների ոճեր։ Թուլանալով Խորհրդային շրջանում՝ Էջմիածինը վերակենդանացել է 20-րդ դարի երկրորդ կեսին և անկախ Հայաստանի օրոք^[2]։

Լինելով հայության մեծամասնության հոգևոր կենտրոնը՝ Էջմիածինը Հայաստանի ոչ միայն կրոնական, այլև քաղաքական, տնտեսական և մշակության կարևոր կենտրոններից է եղել^[25]։ Այս խոշոր ուխտատեղին Հայաստանի ամենաայցելվող վայրերից է^[26]։ Տաճարը, շրջակայքի որոշ կարևոր վաղ միջնադարյան եկեղեցիների հետ միասին 2000 թվականին ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնադրում և ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ ավանդության տաճարը կառուցվել է 301-303 թվականներին^{[27][Ն 6]} արքայական ապարանքների մոտ՝ Վաղարշապատ քաղաքում՝ հեթանոսկան տաճարի տեղում^{[29][Ն 7]}: Հայաստանն առաջին երկիրն է աշխարհում, որը 301 թվականին՝ Տրդատ Գ-ի օրոք, քրիստոնեությունը ընդունեց որպես պետական կրոն^{[Ն 8]}: Ըստ Ագաթանգեղոսի Հայոց պատմության (մոտ 460)՝ գիշերային մենության մեջ, մտորումներով տարված Լուսավորիչը մի հիասքանչ տեսիլք տեսավ. Աստծու միածին որդին իջավ երկնքից և ոսկե մուրճով հարվածեց գետնին՝ ցույց տալով այն վայրը, ուր պետք է կառուցվեր Էջմիածնի Սուրբ Տաճարը^{[Ն 9]}։ Այստեղից էլ առաջացել է «Էջմիածին» անունը, այսինքն` էջ (գրաբար)՝ իջավ ←Միածինը^[39][40]։ Սակայն Էջմիածին եզրը չի օգտագործվել մինչև 15-րդ դարը^[27]։ Ավելի վաղ աղբյուրները տաճարը կոչում են Վաղարշապատի Կաթողիկե եկեղեցի^[41][42] կամ պարզապես Կաթողիկե^{[30][Ն 10]}: Կաթողիկե Սուրբ Էջմիածնի տոնը նշվում է Սբ. Զատիկից 64 օր հետո կամ Հոգեգալստյան կիրակիին հաջորդող երկրորդ կիրակին։ Տոնի օրը մատուցվում է Սուրբ Պատարագ, իսկ ժամերգությունների ընթացքում այլ շարականների հետ երգվում է նաև նշանավոր «Էջ Միածինն ի Հօրէ» շարականը, որը գրել է 8-րդ դարի կաթողիկոս Սահակ Ձորափորեցին։ Շարականը Գրիգոր Լուսավորչի տեսիլքի և տաճարի կառուցման մասին է^[43]։ Տաճարի սկզբնական շենքը մասամբ փայտաշեն էր, որով հեշտությամբ ենթարկվել է բնական և քաղաքական երևույթների պատճառած ավերումներին։ Այժմյան գոյություն ունեցող շենքի մանրամասն մասնագիտական քննությունից պարզ երևում է, որ նախկին 303 թվականին հիմնարկված շենքը միանգամայն գոյություն չունի^[44]։

Տաճարի տեսքը 4-րդ դարում՝ ըստ Ալեքսանդր Սահինյանի (1966)[45]

1955-1956 և 1959 թվականների Ալեքսանդր Սահինյանի ղեկավարած հնագիտական պեղումների ընթացքում Այժմյան կառույցի տակ հայտնաբերվեցին 5-րդ դարի շինության մնացորդներ, գմբեթակիր մույթերի խարիսխների տակ՝ ավելի վաղ ժամանակվա խարիսխներ, սալահատակի մնացորդներ, հիմքեր, իսկ ավագ խորանի ներսում՝ հնագույն աբսիդի մի քանի շար, կենտրոնում՝ պարսիկների ստեղծած ատրուշան^[29][30]։ Հիմնվելով այս հետազոտությունների վրա՝ Սահինյանը եզրակացրեց, որ նախնական կառույցը եռանավ^[46] բազիլի^[29] հորինվածք ուներ՝ Տեկորի, Աշտարակի և Ապարանի եկեղեցինների նման^[47]։ Սակայն այլ գիտնականներ մերժել են Սահինյանի տեսակետը․ Սուրեն Երեմյանը և Արմեն Խաչատրյանը կարծում էին, որ տաճարը ուղղանկյուն, քառամույթ գմբեթավոր է եղել^[46], Վահան Գրգորյանը առաջարկել է «ծայրահեղ տեսություն»^[48], ըստ որի տաճարը ի սկզբանե կառուցվել է ներկայիս տեսքով^[46]։

Երբ եկել էր իմ այն տարիքը, որ պետք է հաճախեմ  դպրոց,

Մենք շատ տեղեկություններ եինք լսել Մխիթար Սեբաստացու դպրոցի մասին, մեզ հետաքրքիր  էր  թե ինչպիսի դպրոց է, մենք հաճախեցինք այդ դպրոց։Եվ ինձ դուր եկավ նրանով,որ աշխատելու ենք համակարգիչներով,ունենալու ենք ընտրության հնարավորություն,լողանալու ենք լողավազանում և շատ ու շատ ճափմորդելու ենք։Եվ ես ընդունվեցի հենց այդ դպրոց,առաջին դասարանում իմ առաջին ուսուցչուհին ընկ. Տաթևն էր,ես նրան միանգամից շատ սիրեցի, նա մեզ սովորեցրեց հայերեն այբուբենը,գումարում և հանում, նրա շնորհիվ կարողացա գրել ու կարդալ։   Ես ընկերացա մի տղայի հետ,  նրա անունը Հրաչյա էր, մենք շատ լավ ընկերներ էինք,այնքան էինք մտերմացել, որ կարծես քույր և եղբայր էինք։ Այդպես անցան տարիներ և մենք արդեն չորրորդ դասարանում էինք,մենք անքամ իրար հետ գնում էինք գեղասահքի։ Մեծացել էինք և կարծես նա աշխարհի ամենալավ  լավ ընկերն էր, մենք իրար հետ ճամփորդում էինք և լողավազանում լողանում ։Բայց նա հեռացավ մեր դպրոցից,բայց մենք այնքան լավ ընկերներ էինք, որ միջև օրս իրար հետ կապ էնք պահպանում,Այդպես էլ ես դարձա Սեբաստացի։

Գոյականի տեսակները․ կարդա, սովորիր, ապա կատարիր առաջադրանքները․

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ):

2. Նախորդ վարժության մեջ տրված ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ: Պատասխանդ պատճառաբանիր:

Ա խմբում գրված են հասարակ գոյականներ,

Իսկ բ խմբում գրված են  հատուկ գոյականներ,

Միևնույն տեսակի բոլոր առարկաներին տրվող ընդհանուր անունը կոչվում է հասարակ  անուն, օրինակ՝ մարդ, սար, գետ

Միևնույն տեսակի առարկաներից յուրաքանչյուրին տրվող առանձին անունը կոչվում է հատուկ  անուն, օրինակ՝ Աշոտ, Արագած, Նեղոս

3. Բացատրի´ր, թե -ցի ածանցով կազմված բառերը ո՞ր դեպքում են մեծատառով գրվում:

Մովսես Խորենացին գիր է առել մեր նախնիների մասին պատմող առասպելներն ու դարերի միջով հասցրել մեզ: Գայլ Վահանը Ղազար Փարպեցու ամենասիրելի հերոսն է: Առակներն ընտրված էին Վարդան Այգեկցու «Աղվեսագրքից»: Գրիգոր Նարեկացու մասին մի ավանդույթ պատմում է, թե նա ինչպես է կյանք տվել ու թռցրել եփած աղավնիներին: Անանիա Շիրակացին էլ յոթերորդ դարում է քննել տիեզերքը:

4. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին; Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը Փոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր: Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր. դա մի իսկական գանձասար էր: Պետրոս Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

Թեմա՝ Ինքնուրույն աշխատանք

1) Կատարե՛ք գործողությունները

1. • (228: 19 + 910) x (728 : 182 + 85) =82058

   • (1163 — 825 : 33) x (3444 : 12 + 78) =415370

     2) Կատարի՛ր մնացորդով բաժանում.

     • 154 : 8 =19(2)

     • 53 : 7 =7(4)

       3) Հաշվե՛ք

       • 8 մ 3 սմ 1 մ + 20 սմ 9 մմ =8մ 24սմ

       • 8 ժ 30 վ – 5 ժ 15 վ =3 ժ 15 վ

       • 4) AC հատվածի երկարությունը 6սմ 7մմ է, BC հատվածինը՝ 8 սմ 4 մմ: Գտի՛ր AB հատվածի երկարությունը միլիմետրերով:

       • 151սմ

       • 5) Խանութում ստացան 50 ձեռքի ժամացույց՝ մի մասը երեք սլաքով, մյուս մասը երկու սլաքով: Բոլոր ժամացույցների սլաքների քանակը 123 էր: Յուրաքանչյուր տեսակի քանի՞ ժամացույց էր ստացվել խանութում:  

       • 50×2=100

       • 123-100=23

       • 50-23=27

       • 127-2 հատ սլաքով

       • 23-3 հատ սլաքով

       • 6) ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ. Երկու ներկարար պետք է ներկեին 120 մ երկարությամբ ցանկապատը: Մինչև կեսօր առաջին ներկարարը կատարեց ամբողջ աշխատանքի ½-ը, իսկ երկրորդը՝ 1/3-ը: Ի՞նչ երկարություն ուներ ցանկապատի դեռ չներկված մասը:

       • 120:2×1=60

       • 120:3×1=40

       • 60+40=100

       • 120-100=20

       • Պատ (1/6 մասը մնացել է չներկված) 20մ,