Archive | Апрель 2024
Մաթեմատիկա 18.04.2024
780)Կատարե՛ք գումարում
ա) (-4 3/10) + (-6 4/5) = 111/10
բ) (-9 1/5) + (-5 3/5) = -102/5
գ) (+13 2/5 + (+9/10) = 143/10
դ) (-17 4/5) + (-1 3/100) = -123/100
ե) (+9 1/5) + (-16 1/2) = 257/2
զ) (-4/7) + (+2/9) =-43/63
781)Կատարե՛ք հանում
ա)(+20-3/10) – (-8-1/4) = 571/20
բ) (+14-7/9) – (-28-8/9) = 131/3
գ)(+11/100) – (-10-1/5) = 1031/100
դ) (-19-2/5) – (-3/4) = -373/20
ե) (-9-3/10) – (-4-9/10) = -22/5
զ) (-16-77/80) – (-27-1/80) = 803/80
790. Քանի՞ ժամով է սովորական տարվա (365 օր) 7/219 մասը ավելի նրա 2/73 մասից։
365 = 365 x 24 = 8760
8760 x 7/219 = 280
8760 x 2/73 = 240
280 — 240 = 40
791)Ո՞ր թիվը պետք է վերցնել որպես բաժանելի, որպեսզի ցանկացածբաժանարարի դեպքում ստացվի միևնույն քանորդը։
1,
792)Նավակը մի նավակայանից մյուսն է հասել կես ժամում՝ընթանալով 1200 մ/ր արագությամբ։ Վերադառնալիս նա ծախսելէ 20 ր-ով ավելի։ Նավակի արագությունը վերադառնալիս որքանո՞վ է փոքր եղել։
30 x 1200 = 36000մ
30 + 20 = 50ր
36000 : 50 = 720մ/ր
1200 — 720 = 480մ/ր-ով
17.04.2024 Սովորական կոտորակների հիմնական հատկությունը և տասնորդական կոտորակները
1050. Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) 14,32 ⋅ x = 143,2
x = 10
գ) 503 = 50,3 ⋅ x
x = 10
ե) 80,45 : x = 8,045
x = 10
1051. Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ մեծ է տրված թվից.
ա) 81,2
81,2 ⋅ 100 = 8120
գ) 0,002
0,002 ⋅ 100 = 0,2
1052. Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ փոքր է տրված թվից.
ա) 36,62
36,62 : 100 = 0,3662
գ) 1,7
1,7 : 100 = 0,017
1060. Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք թվաբանական գործողությունների նշաններից մեկը ( + , – , ⋅ , ։ ), որպեսզի ստացվի հավասարություն.
ա) 5 ∗ 2 = 49 ∗ 7
5 + 2 = 49 : 7
գ) 6 x 7 = 24 x 11
6 + 7 = 24 — 11
1061. Ի՞նչ թվանշաններ կարելի է տեղադրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի 4∗ 6/486 գրառումը լինի կանոնավոր կոտորակ։
0,1,2,3,4,5,6,7,
Լրացուցիչ առաջադրանքներ
1050. Լուծե՛ք հավասարումը.
բ) 0,4 ⋅ x = 40
x = 100
դ) 2,7 = 270 : x
x = 100
զ) 11,03 = 110,3 : x
x = 10
1051. Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ մեծ է տրված թվից.
բ) 0,1
0,1 x 100 = 10
դ) 125,1
125,1 x 100 = 12510
1052. Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ փոքր է տրված թվից.
բ) 81,543
81,543 : 100 = 0,81543
դ) 22,44
22,44 : 100 = 0,2244
1060. Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք թվաբանական գործողությունների նշաններից մեկը ( + , – , ⋅ , ։ ), որպեսզի ստացվի հավասարություն.
բ) 30 ∗ 25 = 20 ∗ 4
30 — 25 = 20 : 4
դ) 7 ∗ 5 = 80 ∗ 45
7 ⋅ 5 = 80 — 45
15.04.2024 Տասնորդական կոտորակների դիրքային գրառումը և նրանց ընթերցումը
Դասարանական առաջադրանքներ
1027. Ի՞նչ հայտարար ունի այն տասնորդական կոտորակը, որը կարդացվում է հետևյալ կերպ՝
ա) քսանհինգ ամբողջ քսանհինգ հարյուրերորդական. 25,25
բ) զրո ամբողջ երեք հարյուր ութսունչորս հազարերորդական. 0,384
գ) յոթ ամբողջ մեկ տասհազարերորդական։ 7,0001
1037. Համապատասխանաբար ժամը 5-ին և ժամը 7-ին քաղաքից ուրս են եկել երկու մեքենաներ։ Առաջին մեքենայի արագությունը 60 կմ/ժ է, երկրորդինը՝ 70 կմ/ժ։ Կոորդինատային հարթության վրա գծե՛ք մեքենաների շարժման գրաֆիկները և նշե՛ք այն կետը, որը համապատասխանում է երկրորդ մեքենայի՝առաջինին հասնելու պահին։
1041. Մի բանվորը, աշխատելով մենակ, կարող է ավարտել տրված աշխատանքը 9 օրում, իսկ մյուսը՝ 12 օրում։ Միասին աշխատելով՝ աշխատանքի ո՞ր մասը կկատարեն բանվորները 1 օրում։
1/9 + 1/12 = 7/36
Լրացուցիչ առաջադրնքներ
1028. Աշակերտը տասնորդական կոտորակը կարդալիս վերջում արտասանել է «տասնորդական» բառը։ Կարո՞ղ է արդյոք այդ կոտորակի դիրքային գրառումն ավարտվել զրոյով։ Ոչ
1039. Ինքնաթիռը երկու քաղաքների միջև եղած հեռավորությունն անցել է 3 ժ 20 ր‐ում։ Եթե ինքնաթիռի արագությունը 200 կմ/ժ‐ով ավելին լիներ, ապա նույն հեռավորությունը այն կանցներ 2 ժ 30 ր‐ում։ Որքա՞ն էին ինքնաթիռի արագությունը և քաղաքների հեռավորությունը։
3ժ 20ր = 3 1/3 ժ
X x 3 1/3 = 3 1/3 x կմ
X + 200
2ժ 30ր = 2 ½
(x + 200) x 2 ½
3 1/3 x = (x+200) x 2 ½
10/3 x =(x+200) x 5/2
10/3 x = 5/2 x +200 × 5/2
10/3 x = 5/2 + 250
10/3 x — 5/2 x = 500
5/6 x = 500
X = 500 : 5/6 = 500 × 6/5 = 600կմ/ժ
3 1/3 × 600 = 10/3 × 600 =2000կմ
1040. Մի թիվը մյուսից մեծ է 6 անգամ։ Եթե այդ թվից հանենք 5 3/4, իսկ մյուսին գումարենք 19 1/4 , ապա կստանանք հավասար թվեր։ Որո՞նք են տրված թվերը։
x + 19 1/4 = 6 x — 5 3/4
5 x = 19 1/4 + 5 3/4
5 x = 25
x = 5
13.03.2024 Մեկ անհայտով հավասարումներ
Դասարանական առաջադրանքներ
925. Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) 6-x=8 1/2
x = 6/1 – 17/2 = 12/2 – 17/2 = -5/2
գ) 9/11-x=2 5/22
x = 9/11 – 49/22 = 18/22 – 49/22 = -31/22
ե) 2 ⋅ (x-1/2)=4
x = 2/1 + 1/2 = 4/2 + 1/2 = 5/2
926. Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) 2 ⋅ (x + 3) = 6 – x
2x+6=6-x 3x=0 x=0
գ) 7⋅(3–x)+4⋅(x+2)=8
21-7x+4x+8=8 29-3x=8 x=7
ե) 3 ⋅ (4 – x) = 2x + 1
12-3x=2x+1 5x=11 x=11/5 =2 1/5
935. Գտե՛ք (a + b) – c արտահայտության արժեքը, եթե՝
ա)a=-5 1/3, b=2 3/4,c= 3 1/4
936. Գտե՛ք արտահայտության ամենամեծ արժեքը.
ա) 3 – |x|
գ) –3 ⋅ |x|
Լրացուցիչ առաջադրանքներ
925. Լուծե՛ք հավասարումը.
բ) x-11 3/5=-20 4/5
x = 11 3/5 — 20 4/5 = -9 1/5
դ) -6 1/4+x=-10
x = 6 1/4 — 10 = -3 3/4
զ) 3x(1/3-x)=2 2/3
1 — 3 x = 2 2/3 3 x = 1-2 2/3 = -1 2/3 x = -5/3 : 3 = -5/9
926. Լուծե՛ք հավասարումը.
բ)1/2 x(x-4)=x/3
x/2 — 2 = x/3 x/6 = 2 x = 12
դ) 5⋅(x–9)+6⋅(2–x)=1
5 x — 45 + 12 — 6 x = 1 x = -34
զ) 2/3 x(3x-5) = 6+x
2 x — 10/3 = 6 + x x = 3 1/3 + 6 = 9 1/3
Մաթեմատիկա 18.03.2024թ-Հավասարումներին հանգող խնդիրների լուծումը
Դասարանական առաջադրանքներ
941. x-ի ո՞ր արժեքի դեպքում 8 ⋅ x + 5 արտահայտությունը կունենա 29 արժեքը։
8 · x + 5 = 29
8 · x = 29 — 5
8 x = 24
x = 24 : 8 = 3
942. Հետևյալ խնդիրները լուծե՛ք հավասարումներ կազմելու միջոցով.
ա) Տուփի մեջ կոճակներ կային։ Երբ տուփի մեջ դրեցին ևս 30
կոճակ, նրանց քանակը դարձավ 95։ Քանի՞ կոճակ կար
տուփի մեջ։
95 — 30 = 65
x = 65
943. Լուծե՛ք խնդիրները՝ կազմելով հավասարումներ.
ա) ABC եռանկյան պարագիծը 57 սմ է, AB կողմի երկարությունը՝
26 սմ, AC-ինը՝ 10 սմ։ Որքա՞ն է BC կողմի երկարությունը։
57 — 26 — 10 = 21
x + 26 + 10 = 57
x = 57 — 26 — 10 = 21
944. Գնացքը A քաղաքից B քաղաքն էր գնում 55 կմ/ժ արագությամբ, իսկ B-ից A՝ 60 կմ/ժ արագությամբ։ A-ից B գնալու և վերադառնալու համար, չհաշված կանգառները, գնացքին անհրաժեշտ եղավ 23 ժ։Քանի՞ կիլոմետր է A-ից մինչև B։
55 · x = 60 · (23-x)
55 x = 1380 — 60x
55 x + 69 x = 1380
115x = 1380
Արագություն
AB = 55 · 12
Պատ․ X — 12 ժ
951. Լուծե՛ք հավասարումը.
ա)x+1/3=5/6
x = 5/6 — 1/3 = 5 — 2/6= 3/6 = 1/2
x = 1/2
գ) 2 3/4 -x=5/16
x = 5/16 + (-11/4)
x = 5 + (-44)/16 = -39/16 = — 2 7/6
x = 2 7/6
954. Ներկայացրե՛ք –15 թիվը՝
ա) երկու բացասական թվերի տարբերության տեսքով
-25-(-10) = -15
գ) երկու դրական թվերի տարբերության տեսքով։
10-(+25) = -15
Լրացուցիչ առաջադրանքներ
942. Հետևյալ խնդիրները լուծե՛ք հավասարումներ կազմելու միջոցով.
բ) Ջահի լամպերից 27-ն այրվել էին, և դահլիճը լուսավորվում
էր 323 լամպով։ Ընդամենը քանի՞ լամպ կար ջահի վրա։
x — 27 = 323
x = 323 + 27
x = 350 լամպ
943. Լուծե՛ք խնդիրները՝ կազմելով հավասարումներ.
բ) Երկու տակառներից առաջինում կար 48 լ ջուր, երկրորդում՝
30 լ։ Ինչքա՞ն ջուր պիտի վերցվի առաջին տակառից, որպեսզի
երկու տակառներում մնա ընդամենը 60 լ ջուր
48 — X +30 = 60
X = 18
945. Ուղղանկյան և քառակուսու պարագծերը հավասար են։ Գտե՛ք քառակուսու կողմը, եթե ուղղանկյան չափումներն են՝ 60 սմ և 20 սմ։
4 x X = (20+60) x 2
x = 160 : 4
x = 40
Քառակուսու կողմը 40 սմ։
954. Ներկայացրե՛ք –15 թիվը՝
բ) մեկ բացասական և մեկ դրական թվերի տարբերության
տեսքով
5 + (-20) = -15
Вопросы о космосе
- Какая страна первой запустила спутник? СССР
- Кто является первой женщиной-космонавтом? Валентина Терешкова
- Как назывался корабль, на котором 12 апреля 1961 года Юрий Гагарин совершил первый полёт в космос? Восток 1
- Какой ученый является изобретателем космической ракеты? Константин Эдуардович Циолковский
- Что в переводе с греческого означает “комета”? Хвостатая звезда
- Какие планеты солнечной системы вращаются в направлении, противоположном Земле? Венера и Уран
- На какой максимальной высоте находился корабль во время полета Гагарина? 327 километров
- Что является причиной образования кратеров на Луне? метеориты и астероиды
- Кто стал первым “космическим туристом”? Деннис Тито
- Как звали человека, который первым высадился на Луну? Нил Армстронг
- Какой астронавт был вторым (вслед за Леоновым) вышедшим в открытый космос? Майкл Коллинз
- Как называется ближайшая к Солнцу планета? Меркурий
Եղեգնուհի /Երկրորդ մաս/
Երկրորդ մաս
Եղեգնուհու հրաշալի կար ու գործի համբավը հասավ մինչև թագավորի ապարանքը։ Թագավորի որդին կանչեց պառավին և զանազան կար ու գործի պատվերներ տվավ նրան։ Պառավը շուտով հասցրեց այդ ամենը, տղան նայեց, մնաց զարմացած, կարծես ձեռք ու ասեղ չէր դիպած։
― Այ պառավ,― ասաց թագավորի որդին,― ո՞վ է կարել այս, պետք է ինձ ուղիղն ասես։
Պառավը չկարողացավ թաքցնել և ասաց, թե՝ այսպես ու այսպես մի աղջիկ ունիմ, նա՛ է անում այս ամենը։
Թագավորի որդին ասաց.
― Ես պիտի տեսնեմ նրան։
Պառավն ասաց.
― Շատ լավ, բայց թույլ տուր՝ առաջ իրանից հրաման առնեմ, թող իր կամքովը լինի։
Տղան ասաց.
― Շատ լավ, բայց չուշացնես։
Պառավն ասաց աղջկանը, որ թագավորի որդին ուզում է նրա տեսությունը։ Աղջիկն ասաց.
― Շատ լավ. կասես իրան, որ մենակ չգա, այլ թող հետը բերե իր հորն ու մորը և իր նորահարսին։ Դու ճաշի հրավիրիր նրանց, մի՛ վախենար․ ես ամեն պատրաստություն կտեսնեմ, նրանց քաղցած չենք թողնիլ։
Պառավը հայտնեց թագավորի որդուն, և նա էլ, ինչպես ասել էր աղջիկը, վեր առավ հորն ու մորը և հարսնացվին ու գնաց պառավին հյուր։
Եղեգնուհին դռան մոտ դիմավորեց նրանց և թագավորավայել ձևերով ու պատվով ներս հրավիրեց հյուրերին։ Ամենքը մնացին հիացած։ Ի՜նչ գեղեցկություն, ի՜նչ շարժմունք, ի՜նչ խոսք ու զրույց։ Եղեգնուհու հասակը իսկ և իսկ եղեգնի նման ճկուն ու ճոճուն, երբ խոսում էր՝ կարծես բերանից մարգարիտ էր թափվում, երբ ժպտում էր՝ երեսին վարդ-մանիշակ էր փռվում։
Թագավորն իսկույն ճանաչեց, որ իր տեսած աղջիկը սա՛ էր, բայց ձայն չհանեց․ թագավորի որդին էլ թեպետ չէր տեսել, բայց սրտով իմացավ, որ սա՛ պիտի լինի իր հարսնացուն․ իսկ բոշա աղջիկը ամենից շուտ ճանաչեց և ավելի ևս սև սևացավ։ Տուն մտան թե չէ՝ սկսեց սրտնեղիլ.
― Ա՜խ, այս ո՞ւր բերիք ինձ,― ասաց,― մի՞թե մեզ կվայելե այսպիսի մի խրճիթ մտնել ու այս սատանայի երեսը տեսնել։
Բայց նրա խոսքերին ոչ ոք ուշադրություն չդարձրեց, ամենքի ուշք ու միտքը գրավել էր Եղեգնուհին։ Պառավի ուրախությանն էլ չափ չկար, տեսնելով իր աղջկա արած ազդեցությունը, տեսնելով, որ թագավորն ու թագուհին պատրաստ են իրանք ծառայելու նրան, բոլորովին ջահելացել էր և թև էր առել, թռչում, մերթ թագավորի ականջին էր քչփչում մի բան, մերթ՝ թագուհու։ Պառավն այն էր ասում, որ իր աղջիկը հողեղեն չէ, այլ՝ երկնքից իջած մի չնաշխարհիկ էակ է, որ նրա ձեռքին ամեն ինչ հնարավոր է, և այլ այսպիսի գովություն ու փառաբանություն։ Վերջը թագավորն ասաց.
― Սիրո՛ւն աղջիկ, մենք քեզ հետ խոսելուց չենք կշտանալ, քեզ հետ ապրողի համար տարին մի ժամվան պես կանցնի, լավ կլինի, ուրեմն, որ շուտ ասես մեզ, թե՝ ո՞վ ես, ի՞նչ տեղից ես ընկել այստեղ, ովքե՞ր են քո հայրն ու մայրը և որտե՞ղ են կենում։ Աղջիկն ասաց.
― Ողջ լինի թագավորը, ես իմ մասին ոչինչ չեմ կարող ասել, բայց եթե թույլ կտաք ձեր աղախնին, և ձանձրություն չի լինիլ ձեր մեծությանը՝ ես մի համառոտ հեքիաթ կասեմ։
― Շատ ուրախ կլինինք,― ասաց թագավորը,― ինչ որ ասես, մենք ուրախությամբ կլսենք։
Եղեգնուհին մեջտեղ բերավ մի վազան չոր ճյուղ և տնկեց սուփրի մեջտեղը, մի մորթած ու մաքրած հում կաքավ էլ շամփուրը քաշած՝ բերավ, դրավ սուփրի վրա և ասաց.
― Այն, ինչ որ ես ասելու եմ, եթե ստույգ լինի, թող այս կաքավը անկրակ խորովվի, և այս վազան չոր ճյուղը դալարի։
Ամենքն էլ աչք ու ականջ դառան, որ տեսնեն՝ աղջիկն ի՞նչ պիտի պատմե։ Աղջիկն սկսեց.
«Մի թագավոր մի որդի ուներ մինուճար։ Երբ որ որդին հասավ, և թագավորն ուզեց նրան ամուսնացնել՝ նա ասաց.
― Հա՛յր, ես կամուսնանամ, բայց իմ ամուսինս պետք է հոր ու մոր ծնունդ չլինի»։
Այս ասաց աղջիկը և, դառնալով կաքավին, հարցրեց.
― Այդպես չէ՞, կաքա՛վ։
Կաքավը պատասխանեց.
― Այդպե՛ս, տիրուհի։
Հետո աղջիկը դարձավ վազանը և ասաց.
― Վա՛զն, ուրախացիր, խաղող վեր կալ։ Վազը դալարեց և սկսեց ծաղկել։ Կաքավն էլ սկսեց թշթշալ ու խորովվել, ինչպես կրակի վրա։
Աղջիկը շարունակեց.
«Ճար չկար, թագավորը շատ ման եկավ, որ իր որդու ուզած մի աղջիկ գտնե, վերջը մի ծերունու խորհրդով նա մի եղեգն կտրեց, ձգեց գետը․ եղեգն իսկույն աղջիկ դառավ և ընկղմվեց գետի մեջ»։
― Այդպես չէ՞, կաքա՛վ։
― Այդպե՛ս, տիրուհի։
― Վա՛զն, ուրախացիր, խաղող վեր կալ։
Կաքավն սկսեց խորովվել, իսկ վազը խաղող վեր կալավ։
Բոշա աղջիկը գլխի ընկավ, որ հիմա իր չարագործությունը պիտի պատմե, սկսեց սրտնեղիլ, տրտնջալ, թե՝ շոգ է, չի կարող նստել, տուն է ուզում գնալ։
― Շատ ես շտապում,― ասաց թագավորը,― հիմա կտանենք քեզ ուր որ հարկավոր է։
Աղջիկը շարունակեց.
«Աղջիկը մերկ էր, չէր կարող ջրիցը դուրս գալ։ Թագավորն ասաց.
― Այստեղ սպասի՛ր, ես քեզ համար հագուստ կուղարկեմ, կհագնես ու կգաս։
Թագավորը գնաց թե չէ, որտեղից որ էր՝ մի աղջիկ դուրս եկավ, դեմքն այլանդակ ու սև, արա՞բ էր արդյոք, թե՞ խափշիկ, բոշա՞ էր, թե՞ ղարաչի, խաբեց աղջկանը, դուրս քաշեց ջրիցը, խեղդեց, գցեց ջուրը և ինքն ընկղմվեց նրա տեղը։ Եկան նաժիշտները և նրան տարան թագավորին հարսնացու»։
― Այդպես չէ՞, կաքավ։
― Այդպե՛ս, տիրուհի։
― Վա՛զն, ուրախացիր, խաղող վեր կալ։
Բոշա աղջիկը տեղից վեր կացավ, էլ չկարաց դիմանալ։
― Դա սատանա է,― ասաց,― և ինչ որ ասում է՝ բոլորն էլ սուտ է. դա ուզում է հիմա իմ տեղը բռնել և հնարում է այդ բանը, դա կախարդ է։
― Լա՛վ,― ասաց թագավորը,― դու կարող ես գնալ տուն։ Նաժիշտնե՛ր, սրան տարեք տուն և լավ պահպանեցեք մինչև մեր գալը։
Եղեգնուհին պատմեց բոլորը, մինչև կաքավը խորովվեց, ու խաղողն էլ հասավ։ Խորովածը կերան և վրան էլ՝ խաղողը։ Եղեգնուհուն տարան պալատը, յոթն օր, յոթը գիշեր հարսանիք արին, իսկ բոշային կապեցին մի ձիու պոչից և, քարեքար տալով, սատկեցրին։
Չարն այնտեղ, բարին այստեղ։
Հեղինակ՝ Ղազարոս Աղայան
Աղբյուրը
Առաջադրանքներ
1. Բացատրի՛ր մգեցված բառերը։
Համբավը-հռչակ, բարի անուն:
Հրաման առնեմ-թույլատրություն ստանամ։
Հարսնացվին-հարսիկին։
Խրճիթ-փոքրիկ գյուղական հասարակ տնակ։
Կենում-մնում։
Վազը-խաղողի թուփ։
Խափշիկ—աֆրիկյան սևամորթ, նեգր:
2. Ո՞րն է հեքիաթի ասելիքը։
Իմ կարծիքով ասելիքն այն է, որ ճշմարտությունը միշտ ջրի երես դուրս կգա, իսկ սուտը երկար չի ապրի։
3. Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այս հեքիաթը։
Ես սովորեցի այս հեքիաթից այն, որ պետք չէ այդքան նախանձ լինել,և ստել քանի որ կգա այն ժամանակը երբ սուտը ջրի երես դուրս կգա։
4.Շարադրի՛ր մտքերդ ,,Միայն բարին է անմահ , չարը երկար չի ապրում,, ասավածքի վերաբերյալ։